De gevaren van fatbikes: een toenemend risico voor jongeren en de samenleving

Door: Lisa Fluit
Leestijd: 4 minuten

Kinderen sommigen amper nog maar 10- of 11 jaar oud die over straat crossen met oortjes in en een telefoon in de hand. Het is een beeld dat steeds vaker zichtbaar is in het drukker wordende verkeer. Wijkagenten en zorgpersoneel in onder meer Den Haag en omliggende gemeenten zien het met lede ogen aan.

De populariteit van fatbikes onder jongeren in Nederland is de laatste jaren explosief gestegen. Deze fietsen, gekenmerkt door hun brede banden en robuuste uiterlijk, worden vaak gezien als een stoer en snel alternatief voor de traditionele fiets. Helaas komt deze trend met negatieve neveneffecten.

De opkomst van fatbikes heeft geleid tot een aanzienlijke toename van verkeersongelukken, vooral onder minderjarige gebruikers, waarbij de ernst van het letsel schrikbarend hoog is. Deze blog bespreekt de risico’s, de juridische gevolgen, en de verantwoordelijkheid van ouders, wetgevers, en de samenleving als geheel.

De explosieve groei van fatbikes onder jongeren

Fatbikes zijn oorspronkelijk ontworpen voor off-road gebruik, waarbij de brede banden net als bij een mountainbike stabiliteit en grip bieden op ruig terrein. Tegenwoordig worden ze echter steeds vaker op de openbare weg gebruikt, waarbij jongeren worden aangetrokken door het stoere uiterlijk en de mogelijkheid om hoge snelheden te bereiken. Het illegaal opvoeren van deze fietsen, waarbij met gemak snelheden van 50 kilometer per uur of hoger kunnen worden gehaald, is een alarmerend fenomeen dat bijdraagt aan de toename van ongevallen.

Uit een onderzoek dat op 26 augustus 2024 werd gepubliceerd blijkt dat het aantal verkeersincidenten waarbij minderjarigen zijn betrokken in twee jaar is drastisch is toegenomen. Waren het er in 2022 nog 960, in 2023 stond de teller al op 1091. In 2024 is het beeld met 611 incidenten tot en met 31 juli eveneens zorgelijk te noemen.

Uit het nieuws blijkt dat in steden zoals Den Haag is er een recordaantal ongevallen gemeld waarbij fatbikes betrokken zijn. Alleen al in de eerste helft van 2024 zijn er in het HagaZiekenhuis al 44 patiënten binnengebracht, wat meer is dan in heel het jaar 2023. Jongeren, vaak zonder voldoende verkeersinzicht of rijervaring, rijden opgevoerde fietsen die nauwelijks te controleren zijn bij hoge snelheden. Deze ongevallen leiden vaak tot ernstig letsel, waarvan de gevolgen voor zowel de betrokken jongeren als andere verkeersdeelnemers aanzienlijk zijn.

De toename van ernstig letsel

De medische wereld slaat alarm over de toenemende ernst van verwondingen door fatbike-ongelukken. Ziekenhuizen rapporteren een stijging in het aantal jongeren dat binnenkomt met ernstige verwondingen zoals botbreuken, hersenletsel en andere zware trauma’s. Artsen pleiten zelfs voor een centraal registratiesysteem om de specifieke risico’s van fatbikes beter te kunnen monitoren en analyseren.

De reden hiervoor is dat fatbikes, door hun hoge snelheid en gebrek aan bescherming, vaak leiden tot letsel dat ernstiger is dan bij ongevallen met gewone fietsen. Bovendien maken de brede banden en het hoge gewicht van de fietsen het moeilijker om ze snel tot stilstand te brengen, wat de kans op ernstige ongevallen verder vergroot.

Juridische gevolgen en verzekeringsproblemen

De juridische implicaties van het gebruik van fatbikes, vooral wanneer ze zijn opgevoerd, zijn complex en potentieel zeer ingrijpend. Jongeren die een ongeluk veroorzaken met een fatbike kunnen geconfronteerd worden met zware juridische consequenties, vooral als blijkt dat de fiets illegaal is aangepast om hogere snelheden te bereiken. In dergelijke gevallen vervalt de verzekeringsdekking van de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren, wat betekent dat de ouders van de minderjarige bestuurder altijd moeten opkomen voor de schade als deze jonger is dan 14 jaar.

De Nederlandse politie heeft herhaaldelijk benadrukt dat jongeren onder de 16 jaar niet op een fatbike zouden moeten rijden. Deze oproep houdt niet alleen verband met de risico’s voor de jongeren zelf, maar ook vanwege de gevaren die zij vormen voor andere weggebruikers. De politie heeft strenge controles aangekondigd en er wordt zelfs overwogen om een leeftijdsgrens in te voeren voor het gebruik van fatbikes.

De verantwoordelijkheid samenleving

Winkeliers die fatbikes verkopen aan minderjarigen of opvoersetjes aanbieden, dragen ook verantwoordelijkheid. Er moet strenger toezicht komen op de verkoop van deze producten, en er moet duidelijke voorlichting worden gegeven over de risico’s van het opvoeren van fatbikes. Scholen, overheidsinstanties en andere organisaties zouden hun steentje kunnen bijdragen door bewustwordingscampagnes te organiseren.

De toekomst van fatbikes en verkeersveiligheid

De opkomst van fatbikes en de bijbehorende ongevallen is een signaal dat de huidige regelgeving en handhaving niet toereikend zijn. Het is van cruciaal belang dat er nieuwe regels worden ingevoerd die specifiek gericht zijn op het gebruik van fatbikes, vooral onder minderjarigen.

Dit kan variëren van strengere eisen voor de verkoop van deze fietsen tot verplichte veiligheidsmaatregelen zoals het dragen van helmen en het verder beperken van de maximumsnelheid.

Volgens de NOS pleit de politie voor een minimumleeftijd van 16 jaar voor bestuurders van een fatbike. Daarmee zou die grens gelijkgetrokken worden met die van bromfietsen. Ook is ondertussen is bekend geworden dat alle politie-eenheden in Nederland nu een rollerbank hebben, waarmee gecontroleerd kan worden of elektrische fietsen zoals fatbikes en speedpedelecs harder kunnen dan is toegestaan. Het gaat om 250 testapparaten die onlangs in gebruik zijn genomen

Daarnaast moet de handhaving worden aangescherpt om ervoor te zorgen dat jongeren die zich niet aan de regels houden, worden aangepakt.

Juridische bijstand

Voor ouders, jongeren en beleidsmakers is het essentieel om de gevaren van fatbikes serieus te nemen en maatregelen te treffen om verdere ongelukken te voorkomen. Veiligheid moet altijd voorop staan, zowel voor de bestuurders zelf als voor alle andere weggebruikers.

Bent u betrokken bij een verkeersongeluk met een fatbike en vraagt u zich af wie er aansprakelijk is? Dan raden wij u aan contact op te nemen met een van onze experts. Wij zullen er alles aan doen om uw schade te verhalen op de veroorzaker zonder dat hiervoor kosten in rekening worden gebracht. Op onze website kunt u eenvoudig een test invullen om te kijken of u recht heeft op vergoeding van uw letselschade.