Helmloos op de fiets: aansprakelijkheid en schadevergoeding na een ongeval

Door: Lisa Fluit
Leestijd: 3 minuten

Enige tijd geleden publiceerde de NOS een artikel over de toenemende gevallen van hersenletsel als gevolg van fietsongevallen. Daarbij werd geadviseerd: draag je helm. Bij een val van de fiets kan een helm het verschil betekenen tussen ernstig hersenletsel of slechts een schrikmoment.

Onderzoek wijst uit dat het dragen van een helm het risico op hersenletsel met 36 procent vermindert en de kans op hoofdletsel zelfs met 62 procent verlaagt. Maar wat zijn de juridische gevolgen bij een verkeersongeval als een betrokkene geen helm draagt? Wie draagt in zo’n situatie de verantwoordelijkheid?

Wettelijke verplichtingen  voor het dragen van een helm

Het dragen van een valhelm is niet zomaar een aanbeveling; in veel landen is het een wettelijke verplichting. In Nederland reguleert artikel 60 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (hierna: RVV) het dragen van de valhelm op de tweewieler, waaronder de fiets. Hierin staat dat bestuurders van onder andere bromfietsen, snorfietsen en motorfietsen een goed passende helm moeten dragen. Artikel 60 RVV is niet alleen van kracht voor snorfietsers, maar ook voor speed-pedelec gebruikers en elektrische fietsen die harder gaan dan 25 km/u.

Maar hoe is dat dan geregeld bij de ‘normale’ E-bike? Enkel de E-bike met trapondersteuning tot 25 kilometer per uur valt als elektrische fiets onder de gewone fietsen. Trapondersteuning mag in dit geval niet werken bij snelheden boven de 25 kilometer per uur, en de elektrische motor mag een maximaal vermogen van 250 watt hebben.

Voldoet de E-bike aan deze eisen, dan valt hij onder de bescherming van artikel 185 Wegenverkeerswet 1994 en zijn bestuurders niet verplicht om een valhelm dragen.

Eigen schuld

Bij de beoordeling van de aansprakelijkheid is het ontbreken van bescherming door het niet dragen van een helm een relevante factor. Het niet dragen van een valhelm kan namelijk beschouwd worden als eigen schuld volgens artikel 6:101 Burgerlijk Wetboek.

De eigen schuldregeling houdt in dat wanneer het slachtoffer ook zelf een zekere mate van schuld heeft aan het ontstaan van de schade, de vergoedingsplicht van de aansprakelijke partij wordt verminderd. De schade wordt dan verdeeld over beide partijen op basis van de mate waarin ieder heeft bijgedragen aan de schade. Het kan leiden tot een gedeeltelijke vermindering van de vergoeding die het slachtoffer ontvangt. De exacte bedragen en de manier waarop de regeling wordt toegepast, variëren afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval.

Stel: een fietser zonder verplichte helm raakt betrokken bij een ongeval en loopt ernstig letsel op. De rechter kan dit zien als eigen schuld. Dit kan leiden tot een vermindering van de schadevergoeding, afhankelijk van de omstandigheden.

Billijkheidscorrectie

In sommige gevallen kan de vergoeding volledig vervallen of juist blijven bestaan als dat eerlijker wordt gevonden, bijvoorbeeld door de ernst van de fouten of andere omstandigheden. Dit noemen we de billijkheidscorrectie. Deze houdt in dat wordt gekeken of de te hanteren percentages rechtvaardig zijn.
Hierbij kan gedacht worden aan meerdere belangrijke factoren die van invloed zijn geweest op de ernst en de aard van de schade en het letsel.

Schadevergoedingen en verzekeringen

Bij een ongeval zonder helm kan het lastiger zijn om schadevergoeding te krijgen. Verzekeraars kunnen stellen dat het ontbreken van bescherming de schade heeft verergerd. Het niet naleven van veiligheidsvoorschriften kan invloed hebben op de dekking van bijvoorbeeld de verkeersschadeverzekering.

Bewijs verzamelen

Het kan lastig zijn om de toedracht van een ongeval aan te tonen. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk bewijs te verzamelen. Getuigenverklaringen, foto’s en video’s kunnen hierbij helpen. Ook is het bij onenigheid over wat er is gebeurd, verstandig om de politie in te schakelen voor duidelijkheid.

Juridische bijstand

Bent u betrokken geweest bij een verkeersongeluk waarbij een betrokkene geen helm droeg of droeg u zelf geen helm en wilt u weten hoe het zit met aansprakelijkheid en eigen schuld? Neem dan contact op met een van onze experts. Wij helpen u kosteloos bij het verhalen van uw schade op de tegenpartij. Op onze website kunt u eenvoudig een test doen om te zien of u recht heeft op een vergoeding van uw letselschade.